Locatie: Haven 37, Schoonhoven
Het stadhuis is een laatgotisch gebouw uit 1452 met een houten klokkentoren. Oorspronkelijk een soort stadskasteel met kantelen en tachtig centimeter dikke muren. Het stadhuis is regelmatig verbouwd. De kantelen zijn vervangen door een hekwerk, de grote bovenruimte is opgedeeld in een burgemeesterskamer, een kamer voor de secretaris en een voor de bode. In de tweede helft van de 17e eeuw is het stadhuis vergroot. De achterwand is doorgebroken en boven het gebouw van de wacht zijn twee kamers gerealiseerd: een schepenbank en een vroedschapskamer. De oorspronkelijke gotische spitsboogramen werden vervangen door Engelse schuiframen.
Het huidige uiterlijk is het gevolg van een restauratie uit 1927-1929 volgens de "Grondbeginselen" der Oudheidkundige Bond.
De klokkentoren werd in 1535 geplaatst ten behoeve van een carillon. De huidige toren is een kopie uit 1963 (wijzerplaten 1619) en bevat een klokkenspel van 50 klokken, waarvan 37 gegoten door A. van den Ghein (1775). Het is het grootste historische carillon van Europa.
De wapen dragende leeuwen op de balustrade aan de voorzijde van het stadhuis vertonen de wapens van het graafschap Holland, het wapen van het graafschap Henegouwen, het wapen van de stad Schoonhoven en het wapen van het baljuwschap van de landen van Blois.
foto van de facebookpagina
De restauratie uit 1927-1929 is het beste voorbeeld van de toenmalige opvatting om niet te reconstrueren maar te vernieuwen in moderne vormen; dit is zichtbaar bij de vensters, ingang en stoep. De glas-in-loodramen zijn ontworpen door H. van der Stok.
Boven de toegangsdeur één met het wapen van Schoonhoven aangeboden door de vroegere wethouder en directeur van de verffabriek de heer Schreuder. In de zijmuur een tweetal met spaarsymbolen een eekhoorn en een korenschoof, aangeboden door de Nutsspaarbank, een voorloper van de SNS-bank. Aan de voorzijde één aangeboden door de Kamer van Koophandel van Gouda voorstellende Mercurius en één voorstellende een zilversmid aangeboden door een commissie uit de burgerij onder voorzitterschap van de heer Vreedenburgh, hoofdessayeur van de Waarborg voor goud en zilver.
Het beeldhouwwerk van de kraagstenen is van J.C. Altorf.
