Joodse Begraafplaats

Locatie: aan de Nes, Schoonhoven

Rond 1750 ontstond er al een Joodse gemeenschap in Schoonhoven door het soepele vestigingsbeleid van het stadsbestuur. Elias Kas was de eerste Jood die in 1747 als poorter van de stad werd ingeschreven. Hij kwam uit het bisdom Worms. De eerste synagogediensten werden gehouden in een woonhuis hier aan de Nes. In 1767 is een stuk grond naast het huis gekocht voor een begraafplaats. De begraafplaats is enige tijd later uitgebreid.

De synagogediensten werden verplaatst naar een winkelwoonhuis in de Kerkstraat. Het aantal joden groeide en er werd een huis op de Haven gekocht dat werd omgebouwd tot synagoge. In 1838 werd deze ingewijd. Het eerste Joodse huwelijk in Schoonhoven was al veel vroeger gesloten. In 1759 trad Jacob Joseph in het huwelijk met Caatje Hartog Abrahams.

Laatste graf

In 1869 telde de Joodse gemeente van Schoonhoven 169 leden, waarvan er 122 in de stad woonden. Ruim een kwart van de Schoonhovense winkeliers was Joods. Aan het eind van de 19e eeuw begon het aantal Joodse inwoners af te nemen. In 1935 waren dit er nog maar 25. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog bestond de Joodse gemeente feitelijk niet meer. Aan het begin van deze oorlog woonden er nog maar 20 Joden in Schoonhoven waaronder een aantal scholieren van de Vakschool voor Goud- en Zilversmeden. De helft ervan waren gelovige Joden. Na de oorlog is de Joodse gemeente van Schoonhoven in 1947 opgeheven.

De laatste persoon die op deze begraafplaats werd begraven is Bertha van der Hoek, de echtgenote van de Joodse slager Jacob van Kaveren. Beiden hadden de oorlog overleefd. Zij waren in de stad ondergedoken. Kort na de oorlog op 5 mei 1946 overleed haar echtgenoot, 66 jaar oud. Bertha overlijdt in 1964, 90 jaar oud.