De slapende boer

Locatie: Dorpsplein, Stolwijk te Stolwijk

Boer en rietdekker Dirk Klaaszn Bakker is een Stolwijker die het in 1706/1707 lukt om niet alleen in heel Stolwijk maar ook in het hele gewest Holland een bekendheid te worden.

Een hardnekkig verhaal deed toen de ronde. In Stolwijk zou ene Dirk Bakker wel dertig weken achtereen hebben geslapen. Van 29 juni 1706 tot 11 januari 1707. En na het wekken nog tot 15 maart 1707. Dokters in Rotterdam die hierover hoorden, wilden het met eigen ogen zien wat er aan de hand was en togen naar Stolwijk. Vooral omdat het verhaal zeer onwaarschijnlijk zou zijn. Zij gingen dus op pad met de intentie om het bedrog en de waarheid vast te stellen.

Dirk Bakker was ‘ergens’ aan de Benedenkerkseweg Zuidzijde inwonend. Waar precies is helaas onbekend. Hij was tussen de 32 en 33 jaar oud en men vond hem een man met een eerlijk en goed karakter. Dirk was een harde werker, maar ook somber van aard, iemand die niet zat te wachten op gezelschap.

In het voorjaar was zijn vader overleden. Het gerucht ging dat Klaas op een flinke erfenis had gerekend, maar dat het behoorlijk was tegengevallen. Dirk werd min of meer depressief en raakte in een isolement. Hij at en dronk nog maar weinig. Het viel zijn omgeving op dat hij midden op de dag tussen de werkzaamheden door naar bed ging. Kortom, hij zonderde zich af. Wat men ook probeerde om achter de depressieve toestand van Dirk te komen, er kwam geen antwoord. Op een zekere ochtend zei hij wel dat hij zich had neergelegd bij wat naar hem vererfd was. Het was goed.

Op een dag in juni 1706 sloeg het noodlot toe. “Ik kan niet meer werken”, zei hij. De chirurgijn werd erbij gehaald, hij kreeg een zweetmiddel toegediend en onderging het aderlaten (7 à 800 gram). Echter het mocht niet baten. Er werden nog meer doctoren uit Gouda bijgehaald. Maar ook zonder resultaat. Dirk belandde weer in een diepe slaap.

Ondertussen correspondeerden de geneesheren onderling veel over de situatie. Twijfelaars en tegensprekers kregen de overhand en getuigen kwamen aan het woord die melding maakten van de praktijken.

De toeloop op de boerderij werd steeds groter; de handen van zus en broer stonden altijd open. Die speelden het spel braaf mee want het bezoek bracht soms wel 70 gulden per dag op, een vermogen in die tijd.

In april verstomden de stemmen. Een delegatie met een dokter, predikant en diens vrouw en de schout ging langs Dirk. Bij binnenkomst zag de vrouw dat Dirk zijn hoofd verlegde. Wederom probeerde zij hem wakker te krijgen maar dat lukte niet. Ze vroegen zijn broer contact op te nemen als hij wakker zou worden.“Waarom geef je geen antwoord als wij je iets vragen Dirk”, vroeg de schout later aan Dirk. “Ik had geen lust om te praten”, zo had hij geantwoord, “Ik schaamde mij en durfde mijn ogen niet open te doen.”

Het doek was gevallen en de rust keerde weer terug in het dorp. Dirk is er slapend rijk van geworden. Men dacht dat hij minstens duizend rijksdaalders aan zijn slaapziekte over had gehouden. Niemand hoorde meer iets van Dirk. Hij overleed in 1729 rond 55-jarige leeftijd.

De familie plaatste Dirk tijdens zijn slaap op een leunstoel met een gat voor zijn behoefte. Elke twee, drie dagen werd hij gedraaid door zijn familie. Meerdere malen werd Dirk echt wakker. Maar wat men ook probeerde tijdens zijn slaap, Dirk werd dan niet wakker. Frappant was dat op de spaarzame momenten dat Dirk wel wakker was, hij goed bij geest was en zelf zijn zus verbeterde op een rekenfout van vijf cent. Van heinde en verre kwam men om de boer te bekijken tijdens zijn diepe slaap. Vanuit Capelle aan den IJssel ondernamen vijf vrouwen de tocht. In Stolwijk verklaarde men ze voor gek: “Zijn jullie zot om van zover te komen om deze boer te zien?” De vrouwen gingen op bezoek bij de patiënt, broer en zus stonden hen nors te woord. Toen zij de boerderij verlieten keken zij nog een keer om en zagen dat Dirk zijn hoofd snel oplichtte. Bij navraag kregen zij met een snauw te horen dat dit wel vaker gebeurde. Zij vonden dit heel verdacht en schreven er een brief over.

Bronnen:
Boekje Moord in het Beijersche (Nel van Dorp)
Archiefmateriaal Historische Vereniging Oud Stolwijck, www.oudstolwijck.nl